ANDREW RYAN

5 Kasım 1876’da İrlanda’nın Cork şehrinde doğmuştur. 1899 - 1924 tarihleri arasında İstanbul’da İngiliz elçiliğinde görev alan Sir Andrew Ryan, 1921 yılında baş tercümanlık görevine getirilmiştir. “Sonuncu Dragoman” unvanını aldığı bu süre içinde Osmanlı İmparatorluğu’nun son yıllarına, Birinci Dünya Savaşı sırasında İstanbul'un işgaline, Kurtuluş Savaşı’na, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşuna tanıklık etmiş ve Lozan Barış Konferansı’nda İngiliz heyetinin bir üyesi olarak yer almıştır. 

Sir Andrew Ryan, Türklerle ilgili olarak Osmanlı Devleti’nin son yılları, Millî Mücadele dönemi ve yeni Türk devletinin kuruluş sürecini içeren hatıralarını kaleme almıştır. Bu hatıralarından bir kısmı 22 Nisan - 27 Mayıs 1957 tarihleri arasında Dünya gazetesinde yayımlanmıştır. Gazete bu hatıratı yayımlamadan evvel; “Büyük bir ilgi çekecek eser”, “Bâb-ı Âlî’deki Son Tercüman Sir Andrew Ryan’ın yakın tarihimize ait çok dikkate değer hatıra ve notları” başlıklarıyla duyurmuş ve otuz üç sayı olarak tefrika etmiştir. Ayrıca Ryan, Last of Dragomans adlı (Eser Türkçe’ye Sonuncu Dragoman olarak çevrilmiştir) otobiyografisinde tarihimiz açısından önem taşıyan olaylar hakkındaki kişisel görüşlerini ve yorumlarını da yazmıştır.

Sir Andrew Ryan, İstanbul’daki görevinden sonra Fas, Suudi Arabistan ve Arnavutluk’ta görev yapmış ve 31 Aralık 1949’da Arnavutluk’ta ölmüştür. 

• Sir Andrew Ryan, Sonuncu Dragoman, Türk Tarih Kurumu, Ankara 2015; Erdal Aydoğan-Erkan Cevizler, İstanbul’da Bir İngiliz Tercümanın Hatıraları, Salkımsöğüt Yayınevi, Erzurum 2014.