CAMİ BAYKUT

Tam adı Abdulkadir Cami Baykut olan Cami Bey’in pek çok kaynakta İstanbul doğumlu olduğu belirtilse de, TBMM arşivinde bulunan bir belgede doğum yeri Bağdat olarak da görülmektedir. Harbiye Mektebi’ni bitirdikten sonra Trablusgarp’ta çeşitli askeri ve idari görevlerde bulunmuş, İkinci Meşrutiyet (1908)’in ilanından sonra ordudan ayrılarak Osmanlı Meclis-i Mebusanı’nda Fizan milletvekili olarak (1908-18) görev almıştır. İki dönem Meclis-i Mebusan’da mebusluk yapan Cami Bey, Birinci Meclis’te ise Aydın mebusu olarak yer almış ve 3 Mayıs - 14 Temmuz 1920 tarihleri arasında İçişleri Bakanlığı görevinde bulunmuştur. 1921 yılında meclis temsilcisi olarak Roma’ya gönderilmiştir. Bu görevden geri dönmeyince 21 Aralık 1922 tarihinde müstafi sayılmış ve böylece milletvekilliği de sona ermiştir.

Atatürk'ün ölümünden sonra yurda dönen Cami Baykut, bazı gazetelerde köşe yazarlığı yapmıştır. 1945'ten itibaren yazıları Dikmen ve Görüşler dergisi ile Tan gazetesinde yayımlandı. Çıkardığı Yeni Dünya gazetesi ise beş sayı yayımlanabildi. Cami Bey, Tan gazetesinde, Dikmen, Yeni Dünya ve Görüşler dergilerinde sosyalizmin gerçekleştirilmesini savunan yazılar yayımlamıştır.

Cami Baykut, 5 Kasım 1949 tarihinde hayatını kaybetti.

• Muhammed Sarı, Yakın Dönem Türk Siyasi Tarihi'nde Cami (Baykurt) Bey, Çizgi Kitabevi,  Ankara 2015.
• Abdülnasır Yiner, Farklı İki Meclisten Bir Portre: Abdulkadir Cami Bey R.1293 (1878) - 1949, Turkish Studies, Volume 8/11 Fall 2013, p. 407-437.