CELÂLEDDİN ÂRİF BEY

Büyük Millet Meclisi Hükümeti’nin ilk adalet bakanı olan Celâleddin Ârif Bey, hukukçu ve yazar Erzurumlu Mehmet Arif Bey’in oğludur. Soğukçeşme Askerî Rüştiyesi ve İstanbul’daki Mekteb-i Sultani’de (Galatasaray Lisesi) öğrenim gördükten sonra Paris’e giderek hukuk tahsili yapmıştır. II. Meşrutiyet sonrasında İstanbul'a dönmüş (1908) avukatlık ve Darülfünun’da öğretim üyeliği yapmıştır. Celaleddin Arif Bey son Osmanlı Meclisi Mebusanı’na Erzurum mebusu seçilmiş, bu süreçte meclis başkanı Reşat Hikmet’in ölümü üzerine meclis başkanlığı görevini üstlenmiştir. Mondros Mütarekesi’nden sonra Dîvân-ı Harb’te yargılanan İttihat ve Terakkî Fırkası mensuplarının avukatı olarak savunmalarını yapmıştır.

Celâleddin Ârif Bey, Mustafa Kemal ile çeşitli görüş ayrılıklarına sahip olsa da Millî Mücadele’yi desteklemiştir. Bu desteği nedeniyle Dîvân-ı Harb tarafından gıyabında ölüme mahkûm edilmiştir. Büyük Millet Meclisi 23 Nisan 1920’de açıldıktan sonra Erzurum mebusu olarak görev yapmış ve meclis ikinci başkanlığına seçilmiştir. 

Erzurum mebusu seçilmesinden kısa süre sonra seçim bölgesi olan Erzurum’u teftiş etmek isteğiyle Erzurum’a gitmiş ve burada Kâzım Karabekir tarafından törenle karşılanmıştır. 1921 yılında Cami Baykut Bey’in yerine Roma temsilciliğine getirilen Celâleddin Ârif Bey, 1923 yılına kadar bu görevi sürdürmüştür. 1923 yılı sonrasında Paris’e yerleşmiş ve 18 Ocak 1930’da orada vefat etmiştir. 

•  Ufuk Gülsoy, “Celaleddin Arif”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Cilt:7.