HÜSREV GEREDE

1884 yılında Edirne’de doğan Hüsrev Gerede, Rıdvanbeyoğlu ailesinden Ferik (Korgeneral) Mehmet Ali Paşa’nın oğludur. 1908 yılında Mekteb-i Erkân-ı Harbiye'den kurmay yüzbaşı rütbesiyle mezun olduktan sonraki askeri kariyerinde çeşitli görevlerde bulunmuştur. Hüsrev Bey, 19 Mayıs 1919’da Mustafa Kemal ile birlikte Samsun’a çıkan kurmay heyeti içerisinde yer almıştır.

Hüsrev Bey, Mustafa Kemal Paşa’nın Havza ve Amasya genelgelerinin yayınlanması ve Erzurum ile Sivas Kongrelerinin toplanması sırasında hazır bulunmuştur. İtilaf devletleri tarafından dağıtılmadan önce son Mebusan Meclisi’nde Trabzon mebusu olarak bulunmuş, Misak-ı Milli’nin görüşmelerinde yer almıştır. Ayrıca 23 Nisan 1920’de açılan İlk Meclis’te de Trabzon mebusluğu görevini sürdürmüştür.

Hüsrev Bey, Sadrazam Damat Ferid Paşa ve İngilizlerin etkisiyle Bolu ve çevresinde çıkan isyanların bastırılmasında etkili olmuştur. İsyanların bastırılması için bölgeye gönderilen Heyet-i Nasîha’nın başında bulunan Hüsrev Bey bu süreçte yanındakilerle birlikte isyancı köylülere esir düşmüştür. Bir dizi görüşmeden sonra Hüsrev Bey Ankara Hükümeti ve ayaklanmacılar arasında uzlaşma sağlamış ve ayaklanmaların yatışmasını sağlamıştır. Hüsrev Bey’e Soyadı Kanunu sonrasında, Millî Mücadele döneminde çıkan bu isyanlarda Gerede bölgesinde gösterdiği özveriden ve Gerede halkının Hüsrev Bey’e gösterdiği hürmetten ötürü Mustafa Kemal Atatürk tarafından “Gerede” soyadı verilmiştir.

Trabzon, Urfa ve Sivas mebusluğu da yapan Gerede,  1924 ile 1949 yılları arasında büyükelçilik görevi üstlenmiştir. 13 Temmuz 1949’da yaş haddinden emekli olan Hüsrev Gerede, 20 Mart 1962’de vefat etmiştir.

• Aşir Kayhan Kıycı-Doç. Dr. Nurgün Koç, “Bir İnkılap ve Mücadele Adamı: Rıdvan Hüsrev (Gerede)”, Türk İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi, Cilt: 12, Sayı: 23.