(MANASTIRLI) HAMDİ MARTONALTI

1883 yılında Manastır’da doğan ve İstanbul’da telgraf memuru olarak çalışmaya başlayan Hamdi Bey, 16 Mart 1920’de İstanbul’un İngiliz askerler tarafından işgal edildiğini güç şartlar altında, Ankara’daki Mustafa Kemal’e bildirmeyi başarmıştır. Bu önemli bilginin Ankara’ya en hızlı şekilde iletilmesi, Ankara’nın da gerekli hareket planını yapması açısından son derece kıymet taşımıştır.

Mustafa Kemal daha sonra Nutuk’ta Manastırlı Hamdi Bey’in bu işini şu sözlerle övmüştür: “Bu vatansever ve cesur, Manastırlı Hamdi Efendi olmasaydı, İstanbul felâketinden haber almak için, kim bilir, ne kadar çok beklemek zorunda kalacaktık. İstanbul’da bulunan nâzır, milletvekili, komutan ve teşkilâtımızdan bir kimsenin çıkıp da bize vaktinde haber vermeyi düşünememiş olduğu anlaşılıyor. Demek ki, hepsini heyecan ve korku bürümüştü. Bir ucu Ankara’da bulunan telin İstanbul’da bulunan ucuna yanaşamayacak kadar şaşkın bir duruma gelmiş olduklarına hükmetmek, bilmem ki doğru olur mu? Telgraf memuru Hamdi Efendi, daha sonra Ankara’ya gelerek karargâhımız telgraf memurluğunu yapmıştır. Kendisine borçlu olduğum teşekkürü burada açıkça ifade etmeyi millî ve vatanî görevlerimden sayarım”.

Soyadı Kanunu’nun çıkarılmasının ardından, Mustafa Kemal Atatürk Manastırlı Hamdi Bey’e İstanbul’un işgal edildiği gün olan 16 Mart’ta yaptığı önemli işin anısına “Martonaltı” soyadını vermiştir. Hamdi Bey, 1945’te Konya’da hayatını kaybetmiştir.

• Kemal Atatürk, Nutuk, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 1970, Cilt: 1, Sayfa: 413; Fahrettin Çiloğlu, Nutuk Sözlüğü, Alfa Basım-Yayım-Dağıtım, İstanbul 2017.